Η καταστροφή της Χεζμπολάχ αποτελεί ευπρόσδεκτη εξέλιξη για την Τουρκία

Στην επέτειο των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου, η κρίση του Λεβάντε κλιμακώνεται σε κρίση της Μέσης Ανατολής. Ενώ το Ισραήλ εντείνει τις επιθέσεις του εναντίον της λιβανέζικης πρωτεύουσας και της Γάζας (αλλά και της Συρίας και της Υεμένης), το Ιράν καθήλωσε όλες τις πτήσεις την Κυριακή - προφανώς ως προληπτικό μέτρο εν αναμονή των ισραηλινών χτυπημάτων. Την περασμένη εβδομάδα, το εβραϊκό κράτος αντιμετώπισε περίπου 200 ιρανικούς βαλλιστικούς πυραύλους, οι περισσότεροι από τους οποίους είτε αναχαιτίστηκαν είτε προσγειώθηκαν στο ύπαιθρο. Σε κάθε περίπτωση, υπήρξαν κάποιες ζημιές στις ισραηλινές υποδομές, καθώς και 10 εκατομμύρια Ισραηλινοί αναγκάστηκαν να αναζητήσουν κάλυψη - σύμφωνα με τους Times of Israel. Εν μέσω του πολυμέτωπου πολέμου του Ισραήλ, ο ρόλος που θα διαδραματίσει η Τουρκία παραμένει ασαφής - μέχρι στιγμής τουλάχιστον.

Uriel Araujo, PhD, ερευνητής ανθρωπολογίας με έμφαση στις διεθνείς και εθνοτικές συγκρούσεις

Στη ρητορική και τη διπλωματική σφαίρα, η Άγκυρα έχει γίνει όλο και πιο έντονη για τις ενέργειες του Τελ Αβίβ. Υπενθυμίζεται ότι, τον Αύγουστο, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε πως η χώρα του θα μπορούσε να παρέμβει στρατιωτικά στον πόλεμο του Ισραήλ στην Παλαιστίνη. Στις 30 Σεπτεμβρίου, ο Τούρκος πρόεδρος, μιλώντας στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών (ΓΣΗΕ), συνέκρινε μάλιστα την ισραηλινή ηγεσία με τον Χίτλερ και κάλεσε σε μια «διεθνή συμμαχία της ανθρωπότητας» για να σταματήσει ο σιωνισμός. Πρόσθεσε ότι ο ΟΗΕ θα πρέπει να συστήσει τη χρήση βίας για να σταματήσει τη σιωνιστική επιθετικότητα. Πιο πρόσφατα, ο Ερντογάν ισχυρίστηκε (την περασμένη εβδομάδα, μιλώντας κατά την έναρξη των εργασιών του κοινοβουλίου) πως ο επόμενος στόχος του Τελ Αβίβ θα μπορούσε να είναι η Τουρκία.

Το Σάββατο, ο Τούρκος ηγέτης δήλωσε, σε μια εκδήλωση κοντά στην Κωνσταντινούπολη, ότι «το μόνο βήμα που θα σταματήσει την ισραηλινή αλαζονεία, την ισραηλινή ληστεία και την ισραηλινή κρατική τρομοκρατία είναι η συμμαχία των ισλαμικών χωρών», και επανέλαβε τον ισχυρισμό ότι, μη «αρκούμενο μόνο στην κατοχή της Γάζας», έχει ήδη βάλει στο μάτι την Τουρκία.

Την ίδια ημέρα, ο Ερντογάν κατηγόρησε το Τελ Αβίβ πως χρησιμοποιεί τις περιφερειακές συγκρούσεις (στην Παλαιστίνη, την Υεμένη, τον Λίβανο και τη Συρία) ως «απλή δικαιολογία» για εδαφική επέκταση: «Η ισραηλινή κυβέρνηση επινοεί καθημερινά νέες δικαιολογίες για να νομιμοποιήσει τις πολιτικές κατοχής και εισβολής». Επιπλέον, ορκίστηκε να συνεχίσει να στηρίζει την Παλαιστίνη και κάλεσε τον ισλαμικό κόσμο να λάβει εμπορικά και οικονομικά μέτρα εναντίον της, τονίζοντας το γεγονός ότι η Τουρκία είναι το μόνο κράτος που έχει επιβάλει οικονομικές κυρώσεις στο Ισραήλ, σταματώντας το εμπόριο (από τον Απρίλιο έχει τεθεί σε ισχύ συνολικό εμπορικό εμπάργκο).

Παρά τον κομπασμό του Ερντογάν, η χώρα του εξακολουθεί να διατηρεί ρεαλιστικές σχέσεις με το Ισραήλ, όπως τονίζει ο Ragip Soylu (επικεφαλής του Γραφείου Τουρκίας του Middle East Eye, με έδρα την Άγκυρα). Οι διπλωμάτες των δύο χωρών εξακολουθούν να αλληλεπιδρούν «σε πρακτικά θέματα» και «οι τουρκικές και οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες εξακολουθούν να μιλούν μεταξύ τους». Ενώ «το Ισραήλ υπαναχώρησε από τα σχέδιά του να επιβάλει πρόσθετους φόρους στα τουρκικά προϊόντα», το εμπόριο συνεχίζεται, με τα αγαθά «να δρομολογούνται μέσω τρίτων χωρών».

Είναι αρκετά απίθανο η Τουρκία να εμπλακεί στρατιωτικά σε μια σύγκρουση με το Ισραήλ που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ - με τον ίδιο τρόπο, το τελευταίο δεν έχει κανένα λόγο να επιτεθεί στο πρώτο. Η Τουρκία είναι, άλλωστε, μέλος του ΝΑΤΟ. Η Selin Nasi, πολιτική επιστήμονας στο London School of Economics (LSE), το θέτει ευθέως: «Επίθεση στην Τουρκία θα σήμαινε σύγκρουση με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ».

Όπως έγραψα, οι προσπάθειες της Τουρκίας να προβάλλει τον εαυτό της ως περιφερειακό ή ακόμη και παγκόσμιο ηγέτη (ως «φωνή της συνείδησης της ανθρωπότητας», σύμφωνα με τα λόγια του υπουργείου Εξωτερικών της) αποτελούν μέρος ευρύτερων φιλοδοξιών που έχουν περιγραφεί ως νεοοθωμανιστική ατζέντα. Κάτι τέτοιο αντιμετώπιζε πάντοτε αντιδράσεις στη Μέση Ανατολή και πέραν αυτής. Μπορεί κανείς να θυμηθεί πως ήδη από το 2021, τα έθνη του Κόλπου (με εξαίρεση το Κατάρ) θεωρούσαν την Άγκυρα και την Τεχεράνη (δύο αντίπαλες χώρες) ως οι ίδιες μια μεγαλύτερη απειλή για τους Άραβες από ό,τι το Ισραήλ - με την Τουρκία να εμπλέκεται σε μια σειρά πολέμων δι' αντιπροσώπων με αραβικά κράτη στη Βόρεια Αφρική.

Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η Τουρκία δεν έχει τόσο μεγάλη επιρροή στη Χαμάς. Ο Huseyin Bagci, ερευνητής διεθνών σχέσεων με έδρα το Τεχνικό Πανεπιστήμιο Μέσης Ανατολής της Άγκυρας, υποστηρίζει πως «η αραβοϊσραηλινή σύγκρουση στη Μέση Ανατολή από το 1948 ήταν αραβοϊσραηλινή σύγκρουση και όχι τουρκοϊσραηλινή» και πως «καμία από τις αραβικές χώρες δεν θα ήθελε να εμπλέξει την Τουρκία σε αυτή τη διαδικασία».

Παρά το γεγονός ότι είναι τόσο εύγλωττος κατά των ισραηλινών επιθετικών ενεργειών, ο Ερντογάν έχει παραμείνει αξιοσημείωτα σιωπηλός σχετικά με τη δολοφονία της ηγεσίας της Χεζμπολάχ - και αυτό δεν είναι τυχαίο. Η Χεζμπολάχ είναι μια σιιτική μαχητική ομάδα που υποστηρίζεται από το Ιράν και, σύμφωνα με τον Asli Aydintasbas, εμπειρογνώμονα για την Τουρκία με έδρα το Ινστιτούτο Brookings, «ο αποκεφαλισμός της Χεζμπολάχ μειώνει την επιρροή του κορυφαίου περιφερειακού αντιπάλου της Τουρκίας, του Ιράν, και δεν είναι κάτι για το οποίο η Τουρκία θα έκλαιγε».

Επιπλέον, η Χεζμπολάχ και το Ιράν υποστηρίζουν και οι δύο τον Σύριο πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ. Θα μπορούσε κανείς να θυμηθεί ότι η ίδια η Άγκυρα (μαζί με τον σύμμαχό της, τον λεγόμενο Συριακό Εθνικό Στρατό) έχει καταλάβει στρατιωτικά περιοχές της Βόρειας Συρίας. Έτσι, οι Τούρκοι είναι στην πραγματικότητα παράνομοι κατακτητές στο Λεβάντε, όπως ακριβώς και οι Ισραηλινοί, οι οποίοι κατέχουν τα Υψίπεδα του Γκολάν, επίσης στη Συρία. Έτσι, από μια λεβαντίνικη οπτική γωνία, οι τουρκικοί ισχυρισμοί (ότι είναι υπερασπιστές των Παλαιστινίων από την επίθεση και την κατοχή) μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με καχυποψία. Ιστορικά μιλώντας, οι λεβαντίνικοι λαοί της Συρίας, του Λιβάνου και της Παλαιστίνης έχουν διατηρήσει ισχυρούς πολιτιστικούς δεσμούς και, επιπλέον, είναι εντελώς αδύνατο να μιλάμε για το θέμα της Παλαιστίνης μεμονωμένα, καθώς το Ισραήλ έχει επίσης συγκρουστεί με τον γειτονικό Λίβανο και τη Συρία.

Η συνεχιζόμενη κρίση στη Μέση Ανατολή, εκτός από μια περιφερειακή αραβοϊσραηλινή σύγκρουση, είναι επίσης η κλιμάκωση του μακροχρόνιου ιρανοϊσραηλινού «μη επίσημου πολέμου» - και η Τουρκία είναι περιφερειακός αντίπαλος της ιρανικής δημοκρατίας, γεγονός που περιπλέκει περαιτέρω μια ήδη πολύπλοκη εξίσωση. Δεν μπορεί παρά να παίξει ένα είδος διπλού παιχνιδιού. Σε κάθε περίπτωση, η τουρκική ρητορική επί του θέματος θα πρέπει να λαμβάνεται με επιφύλαξη.

* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr

από freepen.gr